Με αφορμή την κατάργηση των τηλεοπτικών αδειών...

Άλλη μια διάταξη, χαμένη σε ένα άσχετο νομοσχέδιο, προστίθεται στο θεσμικό οπλαστάσιο της τηλεοπτικής διαπλοκής. Τις επόμενες μέρες θα ανακοινωθεί ο διαγωνισμός για τη χορήγηση των ψηφιακών συχνοτήτων. Σε παρόχους δικτύου πλέον, οι οποίοι θα "νοικιάζουν" ακριβά το χώρο στους "πελάτες" τους, τα τηλεοπτικά κανάλια. τα οποία είναι "προσωρινά νόμιμα" επί 23 χρόνια. Με το άρθρο 43 στο νομοσχέδιο του Κυριάκου Μητσοτάκη, μέσα σε έξι γραμμές, νομιμοποιούνται αυτά τα χωρίς άδεια τηλεοπτικά κανάλια, εφόσον εξέπεμπαν την 31η Αυγούστου, να συνάπτουν νόμιμες συμβάσεις με όσους ¨αγοράσουν" για 15 χρόνια τις ψηφιακές συχνότητες. 

Και έτσι με έναν επίλογο 6 γραμμών κλείνει το αμαρτωλό παρελθόν της τηλεοπτικής αναλογικής διαπλοκής. Για να ανοίξει το νέο κεφάλαιο της ψηφιακής διαπλοκής.

Για να γίνει κατανοητή η πορεία αυτή αναδημοσιεύουμε το editorial του περιοδικού Digital TV info Οκτωβρίου που κυκλοφορεί στα περίπτερα. Η θεσμική κατοχύρωση της τηλεοπτικής διαπλοκής στην Ελλάδα είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.

Η θεσμική κατοχύρωση της τηλεοπτικής ομηρίας σε ...διαπλοκή

Τα ψέματα, μάλλον, τελείωσαν. Αυτές τις μέρες βρισκόμαστε σε αναμονή του περίφημου διαγωνισμού παραχώρησης των ψηφιακών διαύλων για την τηλεοπτική εκπομπή σε πάροχους δικτύου. Είναι και «εντολή» της τρόϊκας, όπως θα διαβάσετε στο ρεπορτάζ του περιοδικού. Καθοριστικός λοιπόν ο μήνας για την ψηφιακή μετάβαση οριστικού χαρακτήρα, τον οποίο θα αναλάβει η ΕΕΤΤ με βάσει τον χάρτη συχνοτήτων του 2012 και όχι την υπουργική απόφαση του 2008, βάσει της οποίας έγιναν μέχρι σήμερα τα 12 switch off και αναμένεται το 13^ο στις 27 Σεπτεμβρίου. 

Οι ενημερωμένοι αναγνώστες γνωρίζουν πολύ καλά πως σε όλα τα σημεία της χώρας που έγινε το αναλογικό  switch off θα πρέπει σύντομα να αλλάξουν συχνότητες. Κι αυτή είναι μόνο μια επίπτωση του χαοτικού συστήματος λειτουργίας της τηλεόρασης στην Ελλάδα. Το σοβαρότερο είναι πως τελικά, παρ’ όλη τη μεγάλη διάρκεια του μεταβατικού σταδίου της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, από το 2008 ως το 2013, οι ψηφιακές συχνότητες θα παραδοθούν στους παρόχους δικτύου ενώ οι τηλεοπτικές άδειες (περιεχομένου-προγράμματος) δεν έχουν δοθεί. Πρακτικά δηλαδή οι νόμιμοι πάροχοι καλούνται να κάνουν επενδύσεις σε δίκτυο, πομπούς και αναμεταδότες, ξέροντας πως οι εν δυνάμει πελάτες τους, οι πάροχοι προγράμματος από τους οποίους έχουν απαίτηση να πληρώσουν για το ψηφιακό up link και την ψηφιακή εκπομπή σήματος, είναι «παράνομοι». Ή μάλλον είναι «προσωρινά νόμιμοι» με συνεχείς και συνεχόμενες διατάξεις σε σχετικούς και άσχετους νόμους με τις οποίες επιτρέπεται η διαρκής λειτουργία των τηλεοπτικών καναλιών.  Αλήθεια ποιος τρελός επιχειρηματίες θα ήθελε να προχωρήσει σε επένδυση κόστους άνω των 60 εκατ. ευρώ, όταν δεν θα γνωρίζει ποιοι μπορεί να είναι πελάτες του και αν αυτοί είναι νόμιμοι; Προφανώς μόνο αυτός που ξέρει πολύ καλά πως δουλεύει το ελληνικό μοντέλο της προσωρινής νομιμότητας...

Το μοντέλο αυτό στηρίζεται σε μια πρωτοφανή, κατά μία έννοια, θεσμική ανωμαλία. Για την προσωρινή νομιμότητα των ιδιωτικών τηλεοπτικών καναλιών υπάρχουν σε ισχύ πέντε με έξι νόμοι, περισσότερες από 20 υπουργικές αποφάσεις, τρία με τέσσερα Προεδρικά Διατάγματα, δυο ή τρεις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Η εξωφρενική για ευρωπαϊκή χώρα, κατάσταση στο τηλεοπτικό τοπίο δημιουργήθηκε με το γνωστό πλέον νόμο 1866 το 1989 με τον οποίο ιδρύθηκε το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, τότε που η δυνατότητα λειτουργίας τηλεοπτικών καναλιών δόθηκε στα εκδοτικά συγκροτήματα. Προβλεπόταν η υπογραφή συμβάσεων με το ελληνικό δημόσιο που ουδέποτε υπεγράφησαν. Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε το 1997 πως η λειτουργία τηλεοπτικού σταθμού χωρίς άδεια-σύμβαση, δεν αποτελεί επαρκή νόμιμο λόγο για τη χορήγηση αδειών, ακόμη κι αν το κράτος έχει ανεχθεί ή έχει βοηθήσει τη λειτουργία αυτή.

Το πρόβλημα αυτό έλυσε ο νόμος 2328 το 1995. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ως τότε υπουργός Τύπου, έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης τηλεοπτικής ομηρίας, Οι δυο προκηρύξεις τηλεοπτικών αδειών κατέληξαν στα σκοτεινά υπόγεια αρχείων του ΕΣΡ με εκατοντάδες κούτες στοιχείων ιδιοκτησίας και προγράμματος. Τηλεοπτικές άδειες πάντως δεν δόθηκαν. Με διατάξεις των νόμων 2644/1998, 3021/2002, 3433/2003, 34592/2007, 3548/2007, 3838/20010 και 3905/2010 και δεκάδες υπουργικών αποφάσεων, οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί ανανεώνουν διαρκώς την «προσωρινή νομιμότητα τους». Με άλλες δε διατάξεις το κράτος καταφέρνει να ξεφεύγει από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε οριστικά πως το καθεστώς αυτό είναι «παράνομο» και έχει ξεπεράσει κάθε ανεκτό συνταγματικό όριο. Όπως διαπιστώνουμε όλοι, κανείς δεν συγκινείται από την παραδοχή αυτή.

Όλα όσα προβλέπουν οι παραπάνω νόμοι συνθέτουν το καθεστώς διατήρησης της τηλεοπτικής διαπλοκής υπό ιδιότυπη ομηρία. Οι μεν ιδιοκτήτες των καναλιών έχουν μεν να υλοποιήσουν πληθώρα υποχρεώσεων τις οποίες δεν υλοποιούν, αναμένοντας τις επίσημες άδειες τηλεόρασης. Το δε κράτος μπορεί όποτε το θελήσει να τραβήξει το χαλί της νομιμότητας κάτω από τα πόδια των ιδιοκτητών, ανταλλάσσοντας με αυτό τον τρόπο την ικανοποίηση των δικών του απαιτήσεων.

Με αυτό το μοντέλο φθάνουμε στο παραδύο της ψηφιακής παράδοσης των συχνοτήτων. Τα παράνομα, προσωρινά νόμιμα κανάλια μετατρέπονται σε «πελάτες» των πάροχων δικτύου και μπαίνουν στην ψηφιακή εποχή της τηλεόρασης, σβήνοντας τα αναλογικά αμαρτήματα της τηλεοπτικής διαπλοκής.