Οικονομική εξουσία και ΜΜΕ στην εποχή της κρίσης

Οικονομική εξουσία και ΜΜΕ στην εποχή της κρίσης : μια άσκηση χαρτογράφησης
Από τον Νίκο Σμυρναίο

Το 2008, πριν από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, είχα ξεκινήσει μια προσπάθεια χαρτογράφησης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των ελληνικών ΜΜΕ.
Το άρθρο που ανέβασα σε αυτό το ιστολόγιο τότε προκάλεσε αρκετά σχόλια και το παρακάτω απλοποιημένο σχήμα συγκέντρωσης που το συνόδευε κυκλοφόρησε αρκετά.
Το βασικό συμπέρασμα ήταν ότι ο έλεγχος των ΜΜΕ στην Ελλάδα ασκείται από μια δεκάδα χρηματιστικών πόλων/οικογενειών των οποίων τα συμφέροντα έχουν διακλαδώσεις στο σύνολο σχεδόν της οικονομίας.
Οι σχέσεις των παραγόντων αυτών χαρακτηρίζονται καταρχήν από έναν οξύ ανταγωνισμό σε συγκεκριμένους οικονομικούς τομείς αλλά ταυτόχρονα από κοινά συμφέροντα σε άλλους.

Τα ανθρωπόμορφα σχήματα συμβολίζουν άτομα ή οικογένειες που έχουν υπό τον έλεγχο τους ΜΜΕ, τα παραλληλόγραμμα συμβολίζουν έντυπα και ραδιόφωνα, τα τετράγωνα συμβολίζουν τηλεοπτικά κανάλια, τα δεκάγωνα εταιρείες ή συγκροτήματα του τομέα των ΜΜΕ και της πολιτιστική βιομηχανίας, τα διαφανή δεκάγωνα συμβολίζουν εταιρείες ή συγκροτήματα εκτός του τομέα, οι συνεχείς γραμμές συμβολίζουν σχέσεις ιδιοκτησίας ή συμμετοχής, οι διακεκομμένες γραμμές συμβολίζουν άλλου είδους σχέσεις ή πρώην συμμετοχές.

Αυτό εξηγεί για παράδειγμα την επικείμενη, ιδιαίτερα οδυνηρή, ανακεφαλαιοποίηση του Μέγκα στην οποία θα συμμετέχουν Ψυχάρης, Μπόμπολας και Βαρδινογιάννης η οποία αναμένεται να τους κοστίσει 15 με 20 εκ. Ευρώ.

Τέλος, στην σημερινή συγκυρία ενισχύεται ο ρόλος των τραπεζών οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις προχωρούν σε πλειστηριασμούς ΜΜΕ που ήλθαν στα χέρια τους λόγω χρεών των ιδιοκτητών. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα οι πλειστηριασμοί αφορούν και (ληγμένες) άδειες εκμετάλλευσης δημόσιων συχνοτήτων.

Από τα παραπάνω διαφαίνεται καθαρά ότι υπό τις παρούσες συνθήκες δεν είναι δυνατό να λειτουργήσει με υγιή τρόπο η δημόσια σφαίρα.

Αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα υπάρχει πλέον πλήρης αδυναμία επαρκούς και αντικειμενικής ενημέρωσης ενός μεγάλου κομματιού του πληθυσμού και δη των πιο ευάλωτων ομάδων όπως τα λαϊκά στρώματα και οι ηλικιωμένοι οι οποίοι και εξαρτώνται σε υπερθετικό βαθμό από την τηλεόραση.

Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι η μόνη δυνατή λύση στο πρόβλημα, στο πλαίσιο μια γενικότερης πολιτικής αλλαγής, θα ήταν η εκ βάθρων αλλαγή του ρυθμιστικού πλαισίου για τα ραδιοτηλεοπτικά ΜΜΕ προς την κατεύθυνση αυστηροποίησης των περιορισμών ενάντια στην οικονομική συγκέντρωση και η επανεξέταση της χρήσης των δημόσιων συχνοτήτων.

Ολόκληρο το ενδιαφέρον άρθρο του Νίκου Σμυρναίου στο site του