Για τη στάση των ΜΜΕ απέναντι στο φαινόμενο της Χρυσής Αυγής
Του Δημήτρη Τρίμη, προέδρου της ΕΣΗΕΑ
(αναδημοσίευση από την "Εποχή" της Κυριακής)
Η σιωπή είναι συνενοχή
Πώς πρέπει να στέκονται τα μέσα ενημέρωσης απέναντι στο φαινόμενο της Χρυσής Αυγής; Μια πρώτη, αυθόρμητη απάντηση στο επιτακτικό αυτό ερώτημα θα ήταν: να πάψουν καταρχήν να λειτουργούν ως συνήγοροι και ανάδοχοι της νεοναζιστικής συμμορίας. Με απλούστερα λόγια: να λειτουργήσουν δημοσιογραφικά, ερευνητικά και με σεβασμό της δεοντολογίας.
Φαντάζει βαριά η κατηγορία ότι τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης συντελούν στην προβολή του ακροδεξιού μορφώματος, συμμετέχοντας αποφασιστικά στη δημιουργία του πολιτικού του μύθου. Όμως, αυτό επιβεβαιώνεται από την προηγούμενη στάση τους και σε άλλες σφαίρες της δημόσιας συζήτησης και απηχεί όχι τόσο κάποιον συνειδητό πολιτικό σχεδιασμό (αν και αυτός σε ένα βαθμό υπάρχει) όσο την ρηχότητα που αναδεικνύεται σε μόνιμο αντανακλαστικό τους. Διότι, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Αντώνης Έλληνας, «το πολιτικό ρεπερτόριο της Άκρας Δεξιάς ικανοποιεί τη δίψα των μέσων ενημέρωσης για αισθησιακές, απλοποιημένες, προσωποποιημένες ιστορίες».
Στρεβλή και λειψή η δημοσιοποίηση
Ποιες αντιστάσεις στην προπαγάνδα της Χρυσής Αυγής θα μπορούσε αλήθεια να περιμένει κανείς από ένα επικοινωνιακό τοπίο όπου έχει το ελεύθερο ο ανορθολογισμός κάθε είδους, η χονδροειδής απλούστευση της πολιτικής και της ιστορίας, η υποκατάσταση της ανάλυσης από τη συνομωσιολογία, η απόδοση στους «εχθρούς του έθνους» όλων των σημερινών δεινών μας και η προβολή του τσαμπουκά των πάντων κατά πάντων ως ανεκτής διεξόδου; Όπου κυριαρχεί η απαξίωση της δημοσιογραφίας και των ανθρώπων της και ανθεί η λογική της αντιγραφής δελτίων τύπου; Όπου έμπειροι τηλεαστέρες με ασυγχώρητη προχειρότητα και άγνοια εισπράττουν τα ψεύδη της Χρυσής Αυγής χωρίς να είναι σε θέση να αντιτάξουν τον παραμικρό αντίλογο;
Η σιωπή είναι συνενοχή
Πώς πρέπει να στέκονται τα μέσα ενημέρωσης απέναντι στο φαινόμενο της Χρυσής Αυγής; Μια πρώτη, αυθόρμητη απάντηση στο επιτακτικό αυτό ερώτημα θα ήταν: να πάψουν καταρχήν να λειτουργούν ως συνήγοροι και ανάδοχοι της νεοναζιστικής συμμορίας. Με απλούστερα λόγια: να λειτουργήσουν δημοσιογραφικά, ερευνητικά και με σεβασμό της δεοντολογίας.
Φαντάζει βαριά η κατηγορία ότι τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης συντελούν στην προβολή του ακροδεξιού μορφώματος, συμμετέχοντας αποφασιστικά στη δημιουργία του πολιτικού του μύθου. Όμως, αυτό επιβεβαιώνεται από την προηγούμενη στάση τους και σε άλλες σφαίρες της δημόσιας συζήτησης και απηχεί όχι τόσο κάποιον συνειδητό πολιτικό σχεδιασμό (αν και αυτός σε ένα βαθμό υπάρχει) όσο την ρηχότητα που αναδεικνύεται σε μόνιμο αντανακλαστικό τους. Διότι, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Αντώνης Έλληνας, «το πολιτικό ρεπερτόριο της Άκρας Δεξιάς ικανοποιεί τη δίψα των μέσων ενημέρωσης για αισθησιακές, απλοποιημένες, προσωποποιημένες ιστορίες».
Στρεβλή και λειψή η δημοσιοποίηση
Ποιες αντιστάσεις στην προπαγάνδα της Χρυσής Αυγής θα μπορούσε αλήθεια να περιμένει κανείς από ένα επικοινωνιακό τοπίο όπου έχει το ελεύθερο ο ανορθολογισμός κάθε είδους, η χονδροειδής απλούστευση της πολιτικής και της ιστορίας, η υποκατάσταση της ανάλυσης από τη συνομωσιολογία, η απόδοση στους «εχθρούς του έθνους» όλων των σημερινών δεινών μας και η προβολή του τσαμπουκά των πάντων κατά πάντων ως ανεκτής διεξόδου; Όπου κυριαρχεί η απαξίωση της δημοσιογραφίας και των ανθρώπων της και ανθεί η λογική της αντιγραφής δελτίων τύπου; Όπου έμπειροι τηλεαστέρες με ασυγχώρητη προχειρότητα και άγνοια εισπράττουν τα ψεύδη της Χρυσής Αυγής χωρίς να είναι σε θέση να αντιτάξουν τον παραμικρό αντίλογο;