Μετά το tv πρόγραμμα "τελειώνει" και η συσκευή της TV;

Αβέβαιο το μέλλον του τηλεοπτικού δέκτη; 

Άρθρο του Κωνσταντίνου Παπαβασιλόπουλου

στο τεύχος Digital TV Info

Τους τελευταίους μήνες πληθαίνουν οι ειδήσεις που αφορούν το κλείσιμο κάποιου εργοστασίου κατασκευής τηλεοράσεων π.χ. στην Ιαπωνία από τη Sharp ή στην Ανατολική Ευρώπη από τη Philips. Πάνω-κάτω στην ίδια κατάσταση βρίσκονται και οι υπόλοιποι «κολοσσοί» της σχετικής βιομηχανίας Sony, Samsung και LG ειδικά από τη στιγμή που όλοι έχουν δηλώσει δημόσια (μιας και πρόκειται για εισηγμένες εταιρείες με χιλιάδες μετόχους) ότι τα ποσοστά κέρδους τους θα περιοριστούν σημαντικά. Η τάση διεθνώς είναι αρνητική για τις τηλεοράσεις: o κόσμος έχει στρέψει καθαρά την προσοχή του στην απόκτηση smartphones και tablets, αλλά ακόμα και Blu-Ray players, αποκωδικοποιητών με σκληρό δίσκο και κονσολών για παιχνίδια. 

Τι το χαρακτηριστικό έχουν αυτές οι νέες συσκευές; Μα φυσικά το ότι σε όλες εξ αυτών μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τηλεοπτικό περιεχόμενο. Άραγε γιατί οι τηλεοπτικοί δέκτες δε φέρνουν πια τα χρήματα που οι κατασκευαστές τους υπολόγιζαν; Πού εντοπίζεται η αδυναμία; Τι φταίει με άλλα λόγια; 

Ίσως μια πιθανή εξήγηση είναι η ακόλουθη : Οι τηλεοπτικοί δέκτες δεν είναι τίποτε άλλο παρά αμαλγάματα οθόνης και υπολογιστικής δύναμης. Το ίδιο ισχύει και για τα smartphones, τα tablets, τους υπολογιστές, κλπ. Όμως, η επιλογή τηλεοπτικού δέκτη κατά μεγάλο ποσοστό γίνεται με αναφορά μόνο στο σκέλος της οθόνης, δηλαδή η διαφοροποίηση των τιμών των τηλεοπτικών δεκτών σχετίζεται μονοσήμαντα συνήθως με τη διάμετρο της οθόνης. Όλες οι εσωτερικές διαδικασίες αυτού του «κουτιού» που έχουμε στο σαλόνι μας, η λειτουργία των tuners, η επεξεργασία του βίντεο, η διεπαφή του χρήστη, κ.ά. λίγο μας απασχολούν διότι δε μας είναι απτά ή ορατά.

 Οι καταναλωτές επιθυμούν να γνωρίζουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες των νέων ψηφιακών συσκευών, στην περίπτωση της τηλεόρασης όμως φαίνεται να ενδιαφέρονται μόνο για το μέγεθος της οθόνης. Οι κατασκευαστές δεν έχουν και πολλές επιλογές για να διαφοροποιήσουν το προϊόν τους, μιας και οι οθόνες θεωρούνται προϊόντα κοινής χρήσης που συνοδεύονται από χαμηλό ενδιαφέρον των καταναλωτών να ξοδέψουν αρκετά χρήματα για την αγορά τους. Ακόμα και οι 3D, HD & LED οθόνες προσέφεραν χαμηλά πρόσθετα περιθώρια κέρδους για τους κατασκευαστές, ενώ τεχνικά χαρακτηριστικά όπως το contrast ratio και η κάλυψη μεγαλύτερου εύρους συχνοτήτων εξυπηρέτησαν κυρίως το κομμάτι του μάρκετινγκ και της επικοινωνίας παρά των πωλήσεων. Ακόμα και η πολύ πρόσφατη δυνατότητα σύνδεσης της τηλεόρασης με το Internet δε χρησιμοποιείται ευρέως, καθώς συνήθως κοντά στον τηλεοπτικό δέκτη βρίσκονται άλλες συσκευές (αποκωδικοποιητές, κονσόλες, routers, κ.ά.) για να κάνουν αυτή τη δουλειά. 

Παλιότερα, προ ψηφιακών και συνδρομητικών εποχών, το tuner ενός τηλεοπτικού δέκτη έπαιζε τον κύριο διαφοροποιητικό ρόλο για την αγορά μιας συσκευής. Σήμερα όμως που μια συσκευή μπορεί να έχει και τέσσερις θύρες HDMI, ώστε να μπορούν να συνδεθούν επάνω της αντίστοιχες εξωτερικές συσκευές με υπολογιστική ισχύ πολλαπλάσια αυτής της τηλεόρασης, ποιος αλήθεια θα δώσει ιδιαίτερη σημασία και προσοχή στα τεχνικά χαρακτηριστικά της ίδιας της τηλεοπτικής συσκευής; Η απάντηση στο ερώτημα δεν είναι ασφαλώς κανείς (άλλωστε χομπίστες και άνθρωποι που τους αρέσουν οι πειραματισμοί υπάρχουν και είναι και οι κύριοι αναγνώστες αυτού του περιοδικού), όμως πρόκειται για μικρή μειοψηφία. Κοντολογίς, η υπολογιστική ισχύς έχει τεράστια σημασία (ως διαφοροποιητικό στοιχείο) στην αγορά υπολογιστή, smartphone, tablet και δημιουργεί μεγάλα περιθώρια κέρδους, όχι όμως στην αγορά τηλεοπτικών δεκτών. Αντίθετα, στις ανωτέρω συσκευές η οθόνη τους παίζει μόνο περιφερειακό ρόλο στην απόφαση αγοράς. Ο τηλεοπτικός δέκτης πρέπει να βρει τρόπους προώθησης της υπολογιστικής του ισχύος προς όφελος πάντα του καταναλωτή. 

Διεθνώς η τάση είναι ο συνδυασμός των στοιχείων ελέγχου στη διεπαφή του χρήστη κατευθείαν με την τεχνολογία της ίδιας της συσκευής. Και σε αυτό το πλαίσιο φαίνεται ότι κινούνται δύο λογικές: η μία είναι η λογική εταιρειών όπως η Apple που προκρίνουν τη στενή και ειδικά σχεδιασμένη ενσωμάτωση όλων των συσκευών στο σπίτι π.χ. του iPad με το iPhone και (αύριο) με την Apple TV για τη συνεχή και απροβλημάτιστη «ροή» περιεχομένου ανάμεσα σε συσκευές που επικοινωνούν μεταξύ τους. 

Το πρόβλημα με αυτήν την πρόταση είναι ότι είναι κλειστή, δηλαδή ελεγχόμενη από μια εταιρεία που κατέχει τις πατέντες και «κλειδώνει» τους συνδρομητές αποκλειστικά στα δικά της συστήματα. Η δεύτερη πρόταση προέρχεται από εταιρείες σαν τη Samsung, η οποία ήδη σχεδιάζει τη δυνατότητα αποστολής εντολών στον τηλεοπτικό δέκτη μέσω φωνής και χειρονομιών. Η λύση αυτή οδηγεί λογικά με μαθηματική ακρίβεια στην υιοθέτηση μιας κεντρικής συσκευής (η οποία θα ενσωματώνει μικρόφωνο και κάμερα για την αποστολή των εντολών), που θα βασίζεται σε ανοικτά πρότυπα για να μπορεί έτσι να επικοινωνεί με όλες τις άλλες σχετικές συσκευές (αποκωδικοποιητές, κονσόλες, Blu-Ray discs, εξωτερικοί δίσκοι, routers, κ.ά.). Βέβαια το κόστος για τον κατασκευαστή μιας τέτοιας λύσης είναι πολύ υψηλό και η πιο λογική λύση θα είναι να προτιμηθούν ιδιοκτησιακές (proprietary) λύσεις ειδικά στην αρχή. 

Όμως, είναι προς το συμφέρον των ίδιων των κατασκευαστών να υιοθετήσουν κοινά πρότυπα, διότι με αυτόν τον τρόπο αυξάνουν την πίτα της αγοράς και το κυριότερο ξαναφέρνουν τον «παραμελημένο» τηλεοπτικό δέκτη στο κέντρο της καινοτομίας και της ανάπτυξης εφαρμογών που θα τονώσουν δραματικά τις πωλήσεις τους. Η πιθανότερη εκδοχή είναι πως μια τέτοια εξέλιξη θα ωθήσει και τους κατόχους περιεχομένου π.χ. τους τηλεοπτικούς σταθμούς, να συνεργαστούν με τους κατασκευαστές ώστε να δημιουργήσουν εφαρμογές (τύπου app όπως στα smartphones) για το «κατέβασμα» του προγράμματός τους από το Internet (το πρόγραμμα πλέον δε χρειάζεται να είναι μόνο τα κανάλια, αλλά και catch-up TV, Video On Demand, Over The Top TV, κλπ.). 

Φαίνεται ότι το «οικοσύστημα» του τηλεοπτικού δέκτη αλλάζει προσαρμοζόμενο και αυτό στις απαιτήσεις των καιρών. 

** Το παρόν άρθρο προέκυψε μετά από συζητήσεις με τον φίλο Tom Morrod του Screen Digest, τον οποίο και ευχαριστώ!